İş Hukuku / Online Test-2 (Bireysel İş Hukuku)

Ülkemizde çıkarılan ilk İş Kanunu 1936 tarihli 3008 sayılı İş Kanunu’dur.

Bireysel İş Hukuku • İş Kanunu • Basın İş Kanunu • Deniz İş Kanunu • Türk Borçlar Kanunu

İş sözleşmesinde, işçinin temel borç olarak üstlendiği iş görme borcunun karşılığını, işverenin ücret ödeme borcu oluşturmaktadır. Temel borçların yanı sıra, tarafların üstlendikleri yan borçlar da bulunmaktadır. İşçinin üstlendiği yan borçlar; sadakat borcu, teslim ve hesap verme borcu, düzenlemelere ve talimatlara uyma borcudur.

İş Kanunu’nun 71. maddesine göre onbeş yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaktır. Ancak, on dört yaşını doldurmuş ve zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış olan çocuklar; bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak hafif işlerde çalıştırılabilirler.

Pratik eğitimlerini işyerinde alan çıraklar, işyerinde eksik kalan pratik ve teorik eğitimlerini mesleki ve teknik okullarda veya Millî Eğitim Bakanlığınca uygun görülen işyerlerinin eğitim birimlerinde tamamlarlar. Çıraklar mesleğin özelliklerine göre haftada sekiz saatten az olmamak üzere genel ve mesleki eğitim görürler.

İş Kanunu’nun 39. maddesine göre; “İş sözleşmesi ile çalışan ve bu Kanun’un kapsamında olan veya olmayan her türlü işçinin ekonomik ve sosyal durumlarının düzenlenmesi için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca Asgari Ücret Tespit Komisyonu aracılığı ile ücretlerin asgari sınırları en geç iki yılda bir belirlenir”. Görüldüğü gibi, asgari ücret sadece İş Kanunu’na tabi işçiler bakımından değil, iş sözleşmesi ile çalışan tüm işçiler bakımından ödenecek ücretin alt sınırını oluşturur.

Bireysel iş ilişkileri hukukumuzda esas itibariyle, İş Kanunu, Deniz İş Kanunu, Basın İş Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu tarafından düzenlenmiştir.

Çırak ve aday çırağın eğitimi sırasında işyerinde meydana gelecek iş kazasından işveren sorumludur (3308 s. Kanun m.25, f.2). Yine çıraklar 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun iş kazası ve meslek hastalığı sigorta dalından yararlanır (SSGSSK m.5, f.1/b).

İş görme borcunun bizzat yerine getirilmesinin sonucu olarak işçinin ölümü hâlinde iş sözleşmesi sona erer, mirasçılarla devam etmez.

Sadakat borcu, sır saklama yükümlülüğünü de içerir. Türk Borçlar Kanunu’nun 396. maddesinin son fıkrasına göre; “İşçi, iş gördüğü sırada öğrendiği, özellikle üretim ve iş sırları gibi bilgileri, hizmet ilişkisinin devamı süresince kendi yararına kullanamaz veya başkalarına açıklayamaz. İşverenin haklı menfaatinin korunması için gerekli olduğu ölçüde işçi, hizmet ilişkisinin sona ermesinden sonra da sır saklamakla yükümlüdür”.