İdari Yargılama Hukuku / Online Test-2 (Çözümlü)

idari işlem ve eylemlerden zarar görenlerin zararlarının tazminini sağlamakla görevli yargı düzeni idari yargıdır. İdare ve vergi mahkemeleri, bölge idare mahkemeleri idari yargı mercileridirler. İdari yargı düzeninin yüksek mahkemesi ise Danıştay’dır

İYUK’un 45. maddesinde istinaf kanun yolu düzenlenmiştir. İstinaf yoluna idare ve vergi mahkemelerinin kararlarına karşı, mahkemenin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde başvurmak gerekir. Ancak, yasa koyucu konusu beş bin Türk lirasını geçmeyen vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemlere karşı açılan iptal davaları hakkında idare ve vergi mahkemelerince verilen kararların kesin olduğunu öngörerek bu kararlara kaşı istinaf yolunu kapatmıştır.

İvedi yargılama usulüne tabi uyuşmazlıklarda temyiz is- teminin en geç bir ay; merkezî ve ortak sınavlara ilişkin uyuşmazlıklarda temyiz isteminin en geç on beş gün içinde karara bağlanması gerekmektedir.

İdari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların ayrı bir yargı düzeni içinde yer alan mahkemeler tarafından çözümlenmesi sistemi Fransa'dan alınmıştır.

Resen araştırma ilkesi yargıca ilgili kişi ve kuruluşlardan her türlü bilgi ve belgeyi isteme, keşif yapma ve özel bilgi isteyen konuların açıklığa kavuşturulması için bilirkişiye başvurma yetkisi tanıdığı kabul edilmektedir.

Kazanılmış Hak; Hukuki düzenlemelerin ilgili hakkında uygulanarak tüm sonuçlarını doğurmasıdır.

İptal davalarında davalı, işlemi yapan idaredir. Cumhurbaşkanlığı işlemlerinde, Cumhurbaşkanlığı davalı konumundadır. Bakanlıkların merkez teşkilatının işlemlerine karşı açılacak davalarda bakanlık; taşra teşkilatının işlemlerinde ise illerde valilik, ilçelerde kaymakamlık hasım gösterilir.

İYUK’a göre birden fazla işleme karşı tek dilekçe ile dava açılabilmesi için kişiyi ilgilendirmesi yeterli değildir; aralarında maddi veya hukuki bağlılık veya neden sonuç ilişkisi bulunan birden fazla idari işlem olması gerekir. Maddi yönden bağlılık dava konusu edilecek işlemlerin aynı maddi sebeplere dayanılarak tesis edilmesi halinde söz konusudur. Hukuki yönden bağlılıktan işlemlerin hukuki dayanaklarının aynı olması anlaşılır. İdari işlemlerden biri ile ilgili sorunun çözümünün diğerinin-diğerlerinin çözümünü etkileyecek olması halinde de hukuki yönden bağlılıktan söz edilir. Bahsedilen örnekte neden sonuç ilişkisi vardır; zira imar planının sonucu olarak kamulaştırma işlemi yapılmıştır. İYUK birden fazla işleme karşı tek dilekçeyle dava açılmasına imkan tanıdığı gibi; hak ve menfaatlerinde iştirak olması ve davaya yol açan maddi olay veya hukuki sebeplerin aynı olması koşuluyla birden fazla kişinin ortak dilekçeyle dava açabilmesine imkan sağlamaktadır.

Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerince verilen kararlar yeterince açık değilse yahut birbirine aykırı hüküm fıkralarını taşıyorsa, taraflardan her biri kararın açıklanmasını veya aykırılığın giderilmesini isteyebilir.

Son şıkda verilen bilgi dışındaki bilgiler bir davanın karar dosyasında mutlaka bulunmalıdır.