Kişilin Sona Ermesi
a-) Ölüm: Ölüm ile birlikte kişi hak sahibi olma niteliğini kaybeder.
b-) Ölüm Karinesi
Kanuni, adi bir karinedir. Aksi ispatlanabilir.
TMK Md. 31: Bir kimse, ölümüne kesin gözle bakılmayı gerektiren durumlar içinde kaybolursa, cesedi bulunamamış olsa bile gerçekten ölmüş sayılır. (Örneğin Uçağın düşmesi sonucu cesede ulaşılamaması durumu)
Ölüm karinesinde, kişinin nüfusa kayıtlı olduğu yer en büyük mülki amirine yapılacak başvuru ile nüfus siciline ölü kaydı düşülür ve geçmişe etkili (olay tarihi itibariyle) sonuç doğurur.
Evlilik kendiliğinden sona erer. Miras kendiliğinden mirasçılara intikal
c-) Gaiplik – I
TMK Md. 32: Ölüm tehlikesi içinde kaybolan veya kendisinden uzun zamandan beri haber alınamayan bir kimsenin ölümü hakkında kuvvetli olasılık varsa, hakları bu ölüme bağlı olanların başvurusu üzerine mahkeme bu kişinin gaipliğine karar verebilir.
Yetkili mahkeme, kişinin Türkiye’deki son yerleşim yeri; eğer Türkiye’de hiç yerleşmemişse nüfus sicilinde kayıtlı olduğu yer; böyle bir kayıt da yoksa anasının veya babasının kayıtlı bulunduğu yer mahkemesidir.
Gaiplik – II
TMK Md. 33 – Yargılama Usulü
Gaiplik kararının istenebilmesi için, ölüm tehlikesinin üzerinden en az bir yıl veya son haber tarihinin üzerinden en az beş yıl geçmiş olması gerekir.
Mahkeme, gaipliğine karar verilecek kişi hakkında bilgisi bulunan kimseleri, belirli bir sürede bilgi vermeleri için usulüne göre yapılan ilânla çağırır.
Bu süre, ilk ilânın yapıldığı günden başlayarak en az altı aydır.
Gaiplik kararıyla birlikte evlilik kendiliğinden sona ermez. Evliliğin feshi davası açılır. Evliliğin feshini en erken gaiplik kararı almak için yapılan başvuru ile istenir. (TMK Md. 131)
Terekedeki malların mülkiyeti doğrudan mirasçılara geçmez. Teminat karşılığı bir süre sadece zilyetlik teslim edilir. Bu süre ölümüne olası gözle bakılarak bir olay içinde kaybolma sebebiyle verilen gaiplik kararından itibaren 5 yıl, uzun süreden beri haber alınamıyor olması sebebiyle verilen gaiplik kararında son haberden itibaren 15 yıl sonra mülkiyet hakkı geçer.
Gaibin ölümünün kesinleşmesi ya da gaibin 100 yaşına girmesi halinde bu sürenin dolması beklenmez.
Gaip kişi çıkar gelirse, istihkak ya da sebepsiz zenginleşme davası ile tazminat süreleri içinde zilyetliğin iadesi davası açar.
Gaiplik – III
TMK Md. 34 – İstemin Düşmesi
Gaipliğine karar verilecek kişi, ilân süresi dolmadan ortaya çıkar veya kendisinden haber alınırsa ya da öldüğü tarih tespit edilirse gaiplik istemi düşer.
Gaiplik – IV
TMK Md. 35 – Hükmü
İlândan sonuç alınamazsa, mahkeme gaipliğe karar verir ve ölüme bağlı haklar, aynen gaibin ölümü ispatlanmış gibi kullanılır.
Gaiplik kararı ölüm tehlikesinin gerçekleştiği veya son haberin alındığı günden başlayarak hüküm doğurur.
Gaiplik – V
TMK Md. 131 – Gaiplik Durumunda
Gaipliğine karar verilen kişinin eşi, mahkemece evliliğin feshine karar verilmedikçe yeniden evlenemez.
Kaybolanın eşi evliliğin feshini, gaiplik başvurusuyla birlikte veya ayrıca açacağı bir dava ile isteyebilir.
Ayrı bir dava ile evliliğin feshi, davacının yerleşim yeri mahkemesinden istenir.
