EVLENME
Evlilik, ayrı cinse mensup kişilerin tam ve sürekli bir hayat birliği kurmak üzere hukukun aradığı koşullara uygun olarak birleşmesidir.
EVLENME AKDİ İÇİN ARANAN KOŞULLAR
Maddi ve şekli koşullar.
A) Maddi koşullar:
a) Evlenme ehliyeti:
aa) Evlenme yaşı:
Madde 124:
“Erkek veya kadın 17 yaşını doldurmadıkça evlenemez.
Ancak olağanüstü durumlarda ve pek önemli bir sebeple hâkim 16 yaşını doldurmuş erkek veya kadının evlenmesine izin verebilir. Olanak varsa, karardan önce, ana ve baba veya vasi dinlenir.”
bb) Ayırt etme gücü:
Evlenecek kişilerin ayırt etme gücüne sahip olması gerekir. Kişiler, evlenmenin anlam ve amacını anlayabilecek ve yükümlülük ve ödevlerini idrak edebilecek yeteneğe sahip olmalıdır.
cc) Yasal temsilcinin izni:
Hem ergin olmayan kişiler, hem de kısıtlı olan kişiler için yasal temsilcinin izni gerekir. Her iki durumda da, kişinin ayırt etme gücüne sahip olması gerekir.
Madde 128:
“Hâkim, haklı sebep olmaksızın evlenmeye izin vermeyen yasal temsilciyi dinledikten sonra, bu konuda başvuran küçük veya kısıtlının evlenmesine izin verebilir.”
Evlenme engelinin bulunmaması:
Kesin evlenme engelleri: hısımlık ilişkisi, mevcut evlilik ilişkisi, evlenmeye engel akıl hastalığı ve ayırt etme gücünün bulunmaması.
Kesin olmayan evlenme engelleri: bekleme süresi ve evlenmeye engel hastalıklar.
aa) Hısımlık ilişkisi:
aaa) Kan hısımlığı:
Düz hat hısımlar arasında (üstsoy ve altsoy) evlenme yasağı vardır. Tanıma ve babalık davası ile soybağı kurulanlar da dahildir.
Üçüncü dereceye kadar olan yansoy hısımları arasında da evlenme yasağı vardır. Örneğin, yeğen ile amca
bbb) Kayın hısımlığı:
Eşler arasında evlilikle doğan kayın hısımlığı, evlilik birliğinin sona ermesi ile ortadan kalkmaz. Eşlerden birinin diğerinin düz hat hısımları ile evlenmesi yasaktır. Yan kayın hısımları için evlenme yasağı yoktur.
ccc) Evlatlık ilişkisi:
Evlat edinen ile evlatlık arasında ve bunlardan biri ile diğerinin altsoyu ve eşi arasında kesin evlenme engeli vardır.
bb) Mevcut evlilik ilişkisi:
Evli bir kimsenin yaptığı ikinci evlilik, butlan ile sakat bir evliliktir.
cc) Akıl hastalığı:
Akıl hastalığı kesin evlenme engelidir.
Madde 133:
“Akıl hastaları, evlenmelerinde tıbbi sakınca bulunmadığı resmi sağlık kurulu raporuyla anlaşılmadıkça evlenemezler.”
dd) Ayırt etme gücünün bulunmaması
b) Kesin olmayan evlenme engelleri:
Kural olarak bu engellerde de evlenme akdi yapılamaz, fakat evlenme akdi yapılmışsa geçerli kalır.
aa) Kadın için bekleme müddeti:
Evlilik sona ermişse, kadın evliliğin bitmesinden itibaren 300 gün içinde başkasıyla evlenemez. Bunun amacı, soybağı karışıklığını engellemektir. Fakat kadın bu süre içinde yine de evlenmişse evlilik geçerlidir.
bb) Evlenmeye engel hastalıklar:
Frengi, cüzzam gibi bulaşıcı hastalıklar.
2) Şekli Koşullar:
Erkek veya kadın, içlerinden birinin oturduğu yerdeki evlendirme memurluğuna birlikte başvururlar.
Evlilik akdinin mutlaka yetkili evlendirme memuru önünde yapılması gerekir. Nüfus idareleri, belediye başkanları, köy muhtarları ve gerektiğinde, köy ve kasabalarda eğitim ve öğretim hizmetleri sınıfındaki devlet memurları.
Evlenecek kişilerin evlenmeye ilişkin irade beyanlarının art arda verilmesi gerekir. Evlenme kişiye sıkı sıkıya bağlı bir hak olduğu için, temsilci vasıtasıyla irade beyanı yapılamaz. Evlenme akdinde her iki tarafın da hazır bulunması gerekir.
Evlendirme memuru, ibraz edilen belgeleri inceler ve engel bir durumun bulunmadığını ve belgelerin tamam olduğunu tespit ederse, akdin yapılacağı günü ve saati bildirir. Eksiklik varsa bunları tamamlatır.
Evlenme töreninde iki tanığın bulunması ve tanıkların ergin, ayırt etme gücüne sahip ve tanıklık ettiği kişiyi tanıması gerekir. Ancak tanıklar olmadan yapılan evlenme akdi de geçerlidir.
