Hukuk Sosyolojisi / Online Çözümlü Test-8

Hukukun sosyal topluluk tiplerine göre farklılaşması tipolojik hukuk sosyolojisi tarafından çalışma konusu olarak benimsenmiştir.

Diyalektiğin yasalarını maddi evrenin yasaları olarak kabul eden düşünür Karl Marx'tır.

Hukuksal pozitivist yaklaşım içerisinde bir hukuk kuralını ya da normunu hukuksal kılan şey, söz konusu kural ya da normun o hukuk düzeninde öngörülen usule uyularak çıkartılmış olmasıdır. Hukuksal pozitivizmi, doğal hukuk yaklaşımından ayıran en önemli fark, bu noktada çıkmaktadır. Zira dikkat edilecek olursa, hukuksal pozitivizm açısından hukuksallık, yalnızca biçimsel ölçüte göre tespit edilirken, doğal hukuk açısından hukuksallığın ölçütü içerikle ilişkilidir, yani maddi ölçüt söz konusudur. Doğal hukuk, hukuk hakkındaki kararını “düzenlemenin ne olduğu”na bakarak verirken, hukuksal pozitivizm aynı kararı “düzenlemenin nasıl yapıldığı”na bakarak verir. Yani doğal hukuk, düzenlemenin içeriğinin doğaya, insan doğasına ya da Tanrı iradesine uygun olup olmadığına bakarken, hukuksal pozitivizm, söz konusu düzenlemenin yetkili makamlar ve organlar eliyle ve önceden belirlenmiş usullere göre yürürlüğe konulup konulmadığını esas alır.

Carl Schmitt, Siyasi İlahiyat adlı eserinde, “modern hukuk devleti düşüncesi, deizm (Yaradancılık) ve mucizeyi dünyadan kovan ilahiyat ve metafizikle beraber galebe çalmıştır" düşüncesini ifade etmiştir.

Eylem ancak başkalarının davranışına yönelikse sosyaldir. Örneğin dini davranış bir tefekkür ya da tek başına dua konusuysa sosyal değildir.

Sosyolojik bakımdan hukuk şöyle tanımlanabilir: “Hukuk, ihlali durumunda, sosyal yönden yetkili kabul edilen bir kişi ya da grubun tehdidi veya fiziki zorlaması ile karşı karşıya kalınmasına neden olan kurallar”. Bu tanımın dogmatik hukuk bilimi açısından kabul edilemez tarafı, yaptırım uygulamaya yetkili olana ilişkindir. Her iki tanımda da söz konusu kuralların ihlali durumunda bir yaptırım dikkat çekmektedir. Ancak bu yaptırım dogmatik hukukçulara göre mutlaka “devlet” eliyle olması gerekirken, hukuk sosyologlarına göre bu zorunlu değildir. Bu zorlama, toplumdan da kaynaklanabilir.

I. Araştırma sorununun tanımlanması II. Sorunun kesin ve açık bir biçimde ifade edilmesi III. Araştırma tasarımının oluşturulması IV. Elde edilen verilerin yorumlanması V. Raporlaştırma sosyolojik araştırma sürecine ilişkin aşamalardır. Bunların arasında teamüllere ve aksiyomlara uyulması uyulması diye bir aşama bulunmamaktadır.

İkilinin yaptıkları araştırmalar sonunda, literatürde “sosyal düzensizlik teorisi” adı verilen meşhur çalışma ortaya çıkmıştır. Sosyal düzensizlik teorisi, heterojen yapı, sosyal yapının dağılması, çözülmesi ve istikrarsızlığı, sosyal hareketlilik ve sanayileşme gibi değişkenlerin, doğrudan veya dolaylı olarak suçluluk üzerinde etkisi olduğuna dikkat çekmektedir. Zira bu etkenler, bireylerin toplumsal değerlere bağlılığını zayıflatmaktadır

Toplumsal normlara uyma davranışı gösterilmesi toplumsal bir beklentidir ama uyma davranışı göstermeyen herkes toplumsal dışlanma ile karşılaşmaz.

Her ne kadar doğal haklar doktrini baskın olsa da mülkiyetin sadece bireye yani malike fayda sağlayan sübjektif bir haktan öte topluma fayda sağlaması gereken sosyal bir olgu olduğu görüşü de ileri sürülmüştür. Bu görüşün ilk sahibi olarak Antik Yunan düşünürü Aristoteles gösterilebilir.