GENEL OLARAK SATIŞ SÖZLEŞMESİNİN TANIMI,KURULMASI, HUKUKİ NİTELİĞİ VE KONUSU
Satış sözleşmesi temel sözleşme türü olarak kabul edilmektedir. Türk borçlar kanununda düzenlenen satış yanında tüketici satışları, ticari satışlar ve milletlerarası mal satışına ilişkin farklı hükümleri içeren satış türleri bulunmaktadır.
Tüketici satışı, ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket eden kişinin ticari veya mesleki amaçla hareket eden kişi ile kurduğu satış sözleşmeleridir.
Satış sözleşmesinin kurulması için tarafların objektif ve subjektif bakımdan esaslı noktalar üzerinde anlaşmaları gerekir. Objektif esaslı noktalar malvarlığı değeri ile paranın mübadelesi üzerine tarafların anlaşmasıdır. Satış sözleşmesinin objektif bakımdan esaslı noktaları , satılan (satış konusu), bedel ödeme (semen) ve bunların birbiriyle değiştirilmesi taahhüdüdür.
Tüketiciyle kurulan sözleşmelerde bulunan haksız şartlar kesin hükümsüzlük müeyyidesine tabi tutulmuştur.
Satış sözleşmesinin kurulabilmesi için bedelin belirlenebilir olması yeterli görmektedir. Bir edimin belirlenebilir olması, edimin sözleşmenin kurulmasından sonra , yeni bir anlaşmaya gerek olmadan somut bir muhteva kazanma imkanını ifade eder. Böylece taraflar sözleşmenin kurulması esnasında , edimin sonradan belirlenmesini sağlayan kriterleri tayin edebilirler.
Hukuki niteliği
1)Satış sözleşmesi borç doğuran birsözleşmedir.
2)Satış sözleşmesi rizai sözleşmedir.
3)Satış sözleşmesi tam iki tarafa borç yükleyen bir sözleşmedir.
4)Satış sözleşmesi ani edimleri ihtiva eden bir sözleşmedir.
5)Satış sözleşmesi sebebe bağlı bir sözleşmedir.
Sözleşmenin Konusu
Aşağıdaki hususlar satış akdine konu olabilirler.
i)Eşya
Bir ücret karşılığı belirli bir miktar elektrik temini, doğalgaz sağlanması satışı ; bir yerin aydınlatılması , bir fırının belirli bir ısıda tutulması gibi sonuç taahhütleri eser sözleşmesi sayılır.
Parça eşya ve çeşit eşya kavramlarını , misli eşya ve misli olmayan eşya kavramlarından ayırmak gerekir.Misli şeyler , iş hayatındaki objektif telakkilere göre , sayı ,miktar ve ağırlık itibariyle belirlenir.Misli olmayan şeyler ise iş çevresindeki genel anlayışa göre ferdi özellikleriyle belirlenip biri diğerinin yerine geçmez.Parça –çeşit ayrımı tarafların iradelerinden kaynaklanan subjektif kriterlere , misli eşya misli olmayan eşya ayrımı ,iş hayatındaki objektif ölçülere dayanmaktadır.
ii)Hak ve alacaklar
Mutlak haklar ve nispi haklar satış sözleşmesinin konusu olabilirler .Başkalarına bağımsız olarak devredilebilen sınırlı ayni haklarda satılabilir.
iii)Ekonomik bir fayda
Satıcının asli borcu teslim veya vermedir; müşteri devreden ise , yapmama veya bazen borcu üstlenmektedir.Satıcı borcunu ifa etmez ise alıcı kanun gereğince tazminat talep edebileceği gibi,sözleşmeden de dönebilir.
iv)Gelecekteki eşya ve haklar
Satış sözleşmesinin kurulduğu anda mevcut olmayıp ileride gerçekleşecek bir şey veya hak satış sözleşmesine konu teşkil edebilir.
v)Üçüncü şahıslara ait şeyler ve haklar
Satış sözleşmesinin kurulduğu anda satıcıya ait olmayan şeyler ve haklarda satılabilir. Bu takdirde satıcı borcu ifa etmezse kanun gereği imkansızlık değil, geçerli bir sözleşmeden doğan borcun ifa edilmemesi söz konusu olur.
