Esas Sözleşme Değişiklikleri
Esas sözleşme şirketi kuran sözleşmedir. Bu sözleşmede yapılacak değişikliklerin usulü kanunda detaylı olarak düzenlenmiştir.
Genel kurul, aksine esas sözleşmede hüküm bulunmadığı takdirde, kanunda öngörülen şartlara uyarak, esas sözleşmenin bütün hükümlerini değiştirebilir; müktesep ve vazgeçilmez haklar saklıdır.
Ana sözleşmenin değiştirilmesi yetkisi münhasıran Genel Kurul’a aittir. Bu yetki vazgeçilemez ve devredilemez bir yetkidir.
Ana sözleşmeye bazı hükümlerin değiştirilmesini yasaklayan hükümler koyulamaz. Kanun ana sözleşmenin değiştirilmesi için belirli nisaplar öngörmüştür. Bu nisaplar ana sözleşmeyle ağırlaştırılabilir ama azaltılamaz.
Kar payı hakkı, oy hakkı, genel kurula katılma, konuşma, soru sorma, iptal davası açma gibi kanundan doğan bazı haklar esas sözleşmeyle kaldırılamaz. Bunlar müktesep haklardandır.
- Öncelikle Yönetim Kurulu bir taslak metin oluşturmalıdır.
- Kuruluşu izne tabi olan şirketler esas sözleşme değişikliği yapmak istediklerinde Bakanlıktan izin almak zorundadır. Bankalar, finansal kiralama şirketleri, varlık yönetim şirketleri, sigorta şirketleri, holdingler, döviz büfesi işleten şirketler, SPK’ya tabi şirketler gibi bazı şirketler Bakanlık iznine tabidir.
- Genel Kurul toplantısı için çağrı merasimi yerine getirilmelidir. İnternet sitesi kurmakla yükümlü olan, yani bağımsız denetime tabi olan şirketler, Genel Kurulu toplantıya çağrı davetini internet sitesinde de yapmak zorundadır. İlanlarda, eski metin ve taslak metin pay sahiplerine gösterilmelidir.
- Genel Kurul’da taslak metin kabul edilmelidir. Kabul için kanunda ve ana sözleşmede öngörülmüş toplantı ve karar nisabına uyulmalıdır.
Genel Kurul’da alınan bir karar iç ilişkide hüküm ifade eder. Esas sözleşme değişikliğine ilişkin bir kararın dış ilişkide uygulanabilmesi için, karar imtiyazlı pay sahiplerinin haklarına zarar verecek nitelikte ise imtiyazlı pay sahipleri özel kurulunun da onay vermesi gerekir. İmtiyazlı paylar, diğer paylara tanınmamış veya nispeten daha az tanınmış bir hak verilmiş paylardır. Bir anonim şirkette tek tür imtiyaz olmak zorunda değildir. Yeni imtiyazlı paylar kuruluyor olması aynı nitelikte imtiyaza sahip diğer pay sahiplerinin hakkını ihlal ediyor kabul edilir.
İmtiyazlı pay sahipleri Yönetim Kurulu tarafından toplantıya çağrılır. Bu çağrı, Genel Kurul kararının alındığı tarihten itibaren 1 ay içinde yapılmalıdır. Yönetim Kurulu bu görevini yerine getirmezse, her imtiyazlı pay sahibi Yönetim Kurulunun çağrı süresi bittikten sonra 15 gün içinde mahkemeye başvurmak suretiyle Genel Kurulun toplanmasını isteyebilir.
Özel kurul imtiyazlı payları temsil eden sermayenin yüzde altmışının çoğunluğuyla toplanır ve toplantıda temsil edilen payların çoğunluğuyla karar alır. Payların itibari değeri bu oylamada dikkate alınmaz.
Onay verilirse karar tescil ve ilan edilebilir. Çağrıya rağmen süresi içinde özel kurul toplanamazsa, Genel Kurul kararı zımnen onaylanmış sayılır.
İmtiyazlı pay sahiplerinin haklarının ihlal edildiği sonucuna varılırsa karar gerekçeli bir tutanakla belirtilir. Tutanağın on gün içinde şirket yönetim kuruluna teslimi zorunludur. Tutanakla birlikte, genel kurul kararının onaylanmasına olumsuz oy verenlerin isimleri ve ortak bir tebligat adresi de yönetim kuruluna verilir. Tutanak, birlikte verilen bilgilerle beraber tescil ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edilir. Bu hükümdeki şartlara uyulmadığı takdirde özel kurul kararı alınmamış sayılır.
Genel Kurulunda bakanlık temsilcisi bulunması gereken şirketlerin imtiyazlı pay sahibi özel kurulunda da bakanlık temsilcisi bulunmalıdır.
Genel kurulda, imtiyazlı payların sahip veya temsilcileri, esas sözleşmenin değiştirilmesine, imtiyazlı pay sahipleri özel toplantısı için öngörülmüş toplantı ve karar nisabına uygun olarak olumlu oy vermişlerse ayrıca özel toplantı yapılmaz.
Yönetim Kurulu özel kurulun onaylamama kararlarına karşı karar tarihinden itibaren 1 ay içinde şirket merkezinin bulunduğu yerdeki Asliye Ticaret Mahkemesi’nde iptal davası açabilir. Karar onaylansa bile kararda başka bir hukuka aykırılık varsa imtiyazlı pay sahibinin iptal davası açma hakkı kabul edilmelidir. Davada husumet, kararın onaylanmaması yönünde oy kullananlara yöneltilir. Kararda belirtilen ortak tebligat adresi bu davada kullanılır.
- Esas sözleşmenin değiştirilmesine ilişkin Genel Kurul kararı, Yönetim Kurulu tarafından ticaret siciline tescil ve ilan ettirilir. İlana bağlı hususlar da ilan ettirilir. İnternet sitesi zorunlu ise karar burada da ilan edilir. Değiştirme kararı üçüncü kişilere karşı tescil ve ilandan sonra hüküm ifade eder.
