Ceza Muhakemesi Hukuku / Online Test-4 (Çözümlü Kurum Sınavları)

Yabancı ülkede işlenen ve Türkiye’de soruşturulması ve kovuşturulması gereken suçlarda: 1) Şüpheli veya sanığın yakalandığı yer, yakalanmamışsa yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir. 2) Şüpheli veya sanığın Türkiye’de yerleşim yeri yoksa Türkiye’de en son adresinin bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir. 3) Yetkili mahkemenin bu şekilde de belirlenmesi mümkün değilse, yetkili mahkeme, Adalet Bakanının istemi ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının başvurusu üzerine Yargıtay tarafından belirlenir. 4) Yabancı ülkelerde bulunup da diplomatik bağışıklıktan yararlanan Türk kamu görevlilerinin işledikleri suçlardan dolayı yetkili mahkeme Ankara mahkemesidir.

Şartların gerçekleşmesi durumunda Cumhuriyet savcısı, şüpheli veya sanık, müdafi, katılan ve katılanın vekili (avukatı) hakimin reddini isteyebilir. Tanık hakimin reddini isteyebilecek kişilerden biri değildir.

Adli kontrol, şüphelinin aşağıda gösterilen bir veya birden fazla yükümlülüğe tabi tutulmasını içerir: a) Yurt dışına çıkamamak. b) Hakim tarafından belirlenen yerlere, belirtilen süreler içinde düzenli olarak başvurmak. c) Hakimin belirttiği merci veya kişilerin çağrılarına ve gerektiğinde mesleki uğraşlarına ilişkin veya eğitime devam konularındaki kontrol tedbirlerine uymak. d) Her türlü taşıtları veya bunlardan bazılarını kullanamamak ve gerektiğinde kaleme, makbuz karşılığında sürücü belgesini teslim etmek. e) Özellikle uyuşturucu, uyarıcı veya uçucu maddeler ile alkol bağımlılığından arınmak amacıyla, hastaneye yatmak dahil, tedavi veya muayene tedbirlerine tabi olmak ve bunları kabul etmek. f) Şüphelinin parasal durumu göz önünde bulundurularak, miktarı ve bir defada veya birden çok taksitlerle ödeme süreleri, Cumhuriyet savcısının isteği üzerine hakimce belirlenecek bir güvence miktarını yatırmak. g) Silah bulunduramamak veya taşıyamamak, gerektiğinde sahip olunan silahları makbuz karşılığında adli emanete teslim etmek. h) Cumhuriyet savcısının istemi üzerine hakim tarafından miktarı ve ödeme süresi belirlenecek parayı suç mağdurunun haklarını güvence altına almak üzere ayni veya kişisel güvenceye bağlamak. i) Aile yükümlülüklerini yerine getireceğine ve adli kararlar gereğince ödemeye mahkum edildiği nafakayı düzenli olarak ödeyeceğine dair güvence vermek. j) Konutunu terk etmemek. (6352 SY.) k) Belirli bir yerleşim bölgesini terk etmemek.(6352 SY.) l) Belirlenen yer veya bölgelere gitmemek. (6352 SY.)

Düşme sebeplerinin varlığı (dava zamanaşımı, genel af gibi) ya da dava şartının (şikayet, izin) gerçekleşmeyeceğinin anlaşılması hallerinde, davanın düşmesine karar verilir. Dava şartının gerçekleşebileceği ihtimali varsa gerçekleşmesini beklemek üzere, durma kararı verilir. Dolayısıyla re’sen takip edilen bir suçun şikayete tabi olduğu kovuşturma sırasında anlaşılırsa öncelikle durma kararı verilir, şikayet şartının gerçekleşmemesi halinde düşme kararı verilir.

Bir yargılama makamı tarafından verilen kararın hatalı ve hukuka aykırı olup olmadığı konusunda başka bir yargılama makamı tarafından incelenmesine kanun yolu denir. Olağan kanun yolları itiraz, istinaf ve temyiz kanun yollarıdır. Kesinleşmiş kararlara karşı başvurulan kanun yollarına olağanüstü kanun yolları denir. Bir karar verildiği anda kesin olabileceği gibi, süresi içinde kanun yoluna başvurulmamış veya kanun yolunda onanmış olması sebebiyle de kesinleşmiş olabilir. Olağanüstü kanun yolları kanun yararına bozma, yargılamanın yenilenmesi ve yargıtay cumhuriyet başsavcısının itirazıdır.

Yüklenen suçun hukuka aykırı fakat bağlayıcı emrin yerine getirilmesi suretiyle işlenmesi halinde fail hakkında kusurunun bulunmaması dolayısıyla ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilir.

Sanık, 18 yaşını doldurmamış ise duruşma kapalı yapılır; hüküm de kapalı duruşmada açıklanır. Genel ahlak veya kamu güvenliği nedeniyle mahkeme duruşmanın bir kısmının veya tamamının kapalı yapılmasına karar verebilir. Kapalı duruşmanın içeriği hiçbir iletişim aracıyla yayımlanamaz. Açık duruşmanın içeriği, milli güvenliğe veya genel ahlaka veya kişilerin saygınlık, onur ve haklarına dokunacak veya suç işlemeye kışkırtacak nitelikte ise; mahkeme, bunları önlemek amacı ile ve gerektiği ölçüde duruşmanın içeriğinin kısmen veya tamamen yayımlanmasını yasaklar ve kararını açık duruşmada açıklar.

1) Genel yetkili mahkeme suçun işlendiği yer mahkemesidir. 2) Suçun işlendiği yer belli değilse, şüpheli veya sanığın yakalandığı yer, yakalanmamışsa yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir. 3) Şüpheli veya sanığın Türkiye’de yerleşim yeri yoksa Türkiye’de en son adresinin bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir. 4) Mahkemenin bu suretle de belirlenmesi olanağı yoksa, ilk usul işleminin yapıldığı yer mahkemesi yetkilidir.

Aşağıdaki hallerde hakimin davaya bakması yasaktır: 1) Suçtan kendisi zarar görmüşse. 2) Sonradan kalksa bile şüpheli, sanık veya mağdur ile aralarında evlilik, vesayet veya kayyımlık ilişkisi bulunmuşsa. 3) Şüpheli, sanık veya mağdurun kan veya kayın hısımlığından üstsoy veya altsoyundan biri ise. 4) Şüpheli, sanık veya mağdur ile aralarında evlat edinme bağlantısı varsa. 5) Şüpheli, sanık veya mağdur ile aralarında 3. derece dahil kan hısımlığı varsa. 6) Evlilik sona ermiş olsa bile, şüpheli, sanık veya mağdur ile aralarında 2. derece dahil kayın hısımlığı varsa. 7) Aynı davada Cumhuriyet savcılığı, adli kolluk görevi, şüpheli veya sanık müdafiliği veya mağdur vekilliği yapmışsa. 8) Aynı davada tanık veya bilirkişi sıfatıyla dinlenmişse. 9) Bir karar veya hükme katılan hakim, yüksek görevli mahkemece bu hükme ilişkin olarak verilecek karar veya hükme katılamaz. 10) Aynı işte soruşturma evresinde görev yapmış bulunan hakim, kovuşturma evresinde görev yapamaz. Ancak bu yasaklılık sebebi sadece soruşturma işlemlerinin cumhuriyet savcısı yerine sulh ceza hakimi tarafından CMK m.163’e dayanarak yapıldığı hallerde uygulanır (5320 S.K. m.11). 11) Yargılamanın yenilenmesi halinde, önceki yargılamada görev yapan hakim, aynı işte görev alamaz.