Ceza Hukuku (Genel) / Online Test-8 (Çözümlü)

Fiili hatanın ceza sorumluluğuna etki etmesi için esaslı olması gerekir. Fail yanılmasaydı fiili suç oluşturmayacaktı, denilebiliyorsa hata esaslıdır. Suçun kurucu unsurlarında fiili hata kastı ortadan kaldırır. Fiili hatada failin taksir derecesinde dahi kusuru yoksa cezalandırılmaz. Ancak failin bu hatası kusursuz değilse taksirli sorumluluğu devam eder. Hukuka uygunluk nedenlerine ait koşulların gerçekleştiği hususundaki fiili hata kaçınılmaz (kusursuz) ise fail bundan yararlanır.

Teşebbüste icra başlangıcı için suç işleme kararının değil, suçun icrasına başlamak gerekir. Suç işleme kararının icrasına başlamak hazırlık hareketleridir ve teşebbüs için yeterli değildir. Teşebbüs halinde kalmış suçu tamamlanmış suçtan ayıran temel nokta suçun sona erme anı değil tamamlanma anıdır. Teşebbüs için icra hareketlerine başlanması ve neticenin gerçekleşmemesi gerekir. İcra hareketlerinin tamamlanıp tamamlanmaması ise teşebbüsün varlığı açısından önemli değildir. Dolayısıyla icra hareketlerinin tamamlanmaması halinde işlenemez suçtan değil teşebbüsten söz edilir. Örneğin fail mağdur öldürmek amacıyla silahını doğrultur, ancak ateş edemeden polis tarafından engellenir. Fail mağdura öldürmek

Olayda bir tek hakaret suçu işlenmiştir. Çünkü aynı hedefe yönelik hareketler arasında zaman aralığı kısa ise bunlar tek hareket ve tek suç sayılır. Burada zincirleme suçun oluşmadığına dikkat etmek gerekir. Zincirleme suçta suçların değişik zamanlarda işlenmiş olması gerekir. Örneğin, (A), (B)’ye peş peşe değil de, birer gün arayla hakaret etseydi zincirleme suç oluşabilirdi.

Suç işlenirken suça iştirak mümkündür. Fakat suç işlendikten sonra suça iştirak mümkün değildir. Dolayısıyla suç işlendikten sonra faillere yardım etmek bağımsız bir suç olan suçluyu kayırma suçu oluşabilir, ancak işlenen suça iştirak sayılmaz.

İşlediği bir fiil ile birden fazla farklı suçun oluşmasına sebebiyet veren kişi, bunlardan en ağır cezayı gerektiren suçtan dolayı cezalandırılır (TCK m.44/1). Fikri içtimada dış dünyada tek değişiklik meydana gelmekte, ancak aynı anda birden fazla farklı suç oluşmaktadır.

İşlediği suçtan dolayı iki yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkûm edilen kişinin cezası ertelenebilir. (fiili işlediği sırada onsekiz yaşını doldurmamış veya altmışbeş yaşını bitirmiş olanların mahkûm olduğu üç yıl ve daha az süreli hapis cezası ertelenebilir.) Para cezaları ertelenemez. Güvenlik tedbirleri ve seçenek yaptırımlar da ertelenemez. Cezası ertelenen hükümlü hakkında, bir yıldan az, üç yıldan fazla olmamak üzere, bir denetim süresi belirlenir. Hükümlünün denetim süresi içinde kasıtlı bir suç işlemesi veya kendisine yüklenen yükümlülüklere, hâkimin uyarısına rağmen, uymamakta ısrar etmesi hâlinde; ertelenen cezanın kısmen veya tamamen infaz kurumunda çektirilmesine karar verilir. Denetim süresi sonunda mahkûmiyet (sabıka) ortadan kalkmaz, sadece ceza infaz edilmiş (çekilmiş) sayılır.

Suç karşılığında uygulanan yaptırım olarak cezalar, hapis ve adli para cezalarıdır. Hapis cezaları ise, ağırlaştırılmış müebbet hapis, müebbet hapis ve sureli hapis cezasından oluşmaktadır.

Hakim, somut olayda; a) Suçun işleniş biçimini, b) Suçun işlenmesinde kullanılan araçları, c) Suçun işlendiği zaman ve yeri, d) Suçun konusunun önem ve değerini, e) Meydana gelen zarar veya tehlikenin ağırlığını, f) Failin kast veya taksire dayalı kusurunun ağırlığını, g) Failin güttüğü amaç ve saiki, Göz önünde bulundurarak, işlenen suçun kanuni tanımında öngörülen cezanın alt ve üst sınırı arasında temel cezayı belirler.

TCK’nın 18/1. maddesine göre, “Yabancı bir ülkede işlenen veya işlendiği iddia edilen bir suç nedeniyle hakkında ceza kovuşturması başlatılan veya mahkûmiyet kararı verilmiş olan bir yabancı, talep üzerine, kovuşturmanın yapılabilmesi veya hükmedilen cezanın infazı amacıyla geri verilebilir. Ancak, geri verme talebine esas teşkil eden fiil; a) Türk kanunlarına göre suç değilse, b) Düşünce suçu veya siyasî ya da askerî suç niteliğinde ise, c) Türkiye Devletinin güvenliğine karşı, Türkiye Devletinin veya bir Türk vatandaşının ya da Türk kanunlarına göre kurulmuş bir tüzel kişinin zararına işlenmişse, d) Türkiye’nin yargılama yetkisine giren bir suç ise, e) Zamanaşımına veya affa uğramış ise, Geri verme talebi kabul edilmez”.

Taksirli fiiller, kanunun belirttiği hallerde cezalandırılır (TCK m.22/1). Yani suçlarda asıl kusurluluk şekli kast olup, taksir ise istisnai bir sorumluluk şeklidir. Örneğin mala zarar verme sadece kasten işlenebilir, çünkü taksirli şekli kanunda düzenlenmemiştir. Bir fiilin, kastedilenden daha ağır veya başka bir neticenin oluşumuna sebebiyet vermesi halinde, kişinin bundan dolayı sorumlu tutulabilmesi için bu netice bakımından en azından taksirle hareket etmesi gerekir (TCK m.23/1). Çünkü kusursuz suç ve ceza olmaz. Kişinin öngördüğü neticeyi istememesine karşın, neticenin meydana gelmesi halinde bilinçli taksir vardır ve bilinçli taksirde taksirli suçun cezası taksirli suçun cezası artırılarak verilir. Yani bilinçli (öngörülü) taksir cezayı ağırlaştıran bir nedendir. Taksir, dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla, bir davranışın suçun kanuni tanımında belirtilen neticesi öngörülmeyerek gerçekleştirilmesidir (TCK m.22/1). Yani normal (bilinçsiz) taksir neticenin öngörülmeyerek gerçekleştirilmesidir. Taksirle işlenen suçtan dolayı verilecek olan ceza failin kusuruna göre belirlenir (TCK m.22/4) (zararın ağırlığına göre değil).