Alıcının Satılanın Ayıpları Sebebiyle Sahip Olduğu Seçimlik Hakların Kullanılması ve Hükümleri

1.Alıcının satılanın ayıpları sebebiyle satış bedelinin indirilmesi seçimlik hakkını kullanması ve hükümleri

                TBK m.227’e göre alıcı, “Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinde indirim isteme” seçimlik hakkına sahiptir.

                Satış bedelinin indirilmesi yeni bir sözleşme değildir. Mevcut sözleşmenin esaslı unsurunda değişiklik yapmaktır. Taraflar indirilecek tutar konusunda anlaşamazsa indirilecek miktara mahkeme karar verir.

Satış bedelinden indirilecek tutarın hesaplanmasında “nisbi metodun” uygulanması :

                ad : Satılanın ayıpsız objektif değeri

                gd : satılanın ayıplı objektif değeri

                sp : satım parası

                i : indirim tutarı

                x : indirim sonunda satım parasının ineceği miktar

                ad / sp = sp / x                 x = (gd . sp) / ad   

                i = sp – x                          i = sp . ( (gd . sp) / ad )

Satış bedelinin indirilmesi seçimlik hakkının kullanılması durumunda alıcının ayrıca tazminat isteyip isteyemeyeceği sorunu ve çözüm şekli : Satıcı ayıptan ileri gelen doğrudan zarardan sorumluysa ve kusurluysa, dolaylı zarardan da sorumludur. Yani, tazminat istemesi (müspet zararı) genel hükümlerce mümkündür.

2.Alıcının ayıplı satılanın ayıpsız bir benzeriyle değiştirilmesini isteme seçimlik hakkını kullanması ve hükümleri

                Satıcı satılanın ayıplarından sorumlu olduğu hallerde, alıcı, imkan varsa satılanın ayıpsız bir benzeriyle değiştirilmesini isteme seçimlik hakkına sahiptir.

                Parça veya çeşit borcu olmasının bir önemi yoktur, kanun “imkan varsa” diyerek bu ayrımın yapılmasını önlemiştir.

                Kendisinden değiştirme isteğinde bunulan satıcı, alıcının isteğini yerine getirmezse; o (alıcı) sözleşmeden dönme veya ifadan vazgeçerek müspet zararın tazminini isteme haklarını kullanabilir.

                Alıcının, satılanın değiştirilmesini istemesi bir süreye tabi tutulmamıştır. Zamanaşımı süresine kadar vakit vardır.

3. Alıcının,Aşırı bir masrafı gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme seçimlik hakkının kullanılması

                Kanunun burada “aşırı” olarak belirlediği ölçüt şeydeki ayıbın satış parasına yakın olmasıdır.

4.Alıcının satılanın ayıpları sebebiyle tazminat isteme seçimlik hakkının varlığı sorunu

                TBK m.227/2, açıkça, alıcının genel hükümlere göre tazminat isteme hakkının saklı olduğunu belirtmiştir.