8-Ayni Hak-Eşyaya Bağlı Borçlar Karşılaştırması

Eşyaya bağlı borç nispilik ilkesinin bir istisnasıdır. Eşyaya bağlı borç bir kimsenin yalnızca malik veya zilyet olduğu için borç altına sokan, yükümlülük altına sokan bir hukuki müessesedir.

Örneğin:  A, apartmanda her ay aidat ödüyor. A, bu borcu daireye zilyet olduğu için ödemektedir. Bu eşyaya bağlı bir borçtur.

Eşyaya bağlı borç kimin yükümlülük altına gireceği bakımından belirleyicidir, eşyadan kim (malik veya zilyet) yararlanıyorsa o borçlu olur.

Eşyaya bağlı borçlar bakımından sınırlı sayı ilkesi geçerlidir. Kişiler isteğe bağlı eşyaya bağlı borç yaratamazlar. Kanun koyucunun düzenlediği bazı eşyaya bağlı borçlar:

Taşınmaz yükü durumunda da eşyaya bağlı bir borç söz konusu olur. Örnek: X cips firması, A çiftçisi ile anlaşma yapıyor. A, kendi tarlası üzerinde X firması için patates ekecek ve her yıl firmanın fabrikasına verecek. Burada A’nın tarlası taşınmaz yükü ile yüklü olur. A, bu tarlasını B’ye devrederse B de X firmasına mahsulünü vermek zorundadır çünkü burada sınırlı ayni hak vardır bu da eşyaya bağlı borçtur.

Taşınmaz yükü bir sınırlı ayni haktır ve bu hakkın doğması için tapu siciline tescil ettirilmesi gerekir.