36-Davanın Açılması, Dava Dilekçesinde Bulunması Gerekenler / Medeni Usul Hukuku
0

DAVANIN AÇILMASI

Dava Hakkı

                Kişilerin özel hukuktan kaynaklanan uyuşmazlıklara kendiliğinden el koyarak çözmesi mümkün olmadığından, bir uyuşmazlığı çözebilmesi için taraflardan birisinin dava açması gerekir. Davacının bir talebi olmadan dava açılamayacağı gibi, kimse kendi lehine olan bir davayı da açmaya zorlanamaz. Dava hakkı da hukuki yararla sınırlandırılmıştır. Dava hakkı asıl hakka bağlıdır. Hak henüz doğmamışsa veya ortadan kalkmışsa dava hakkı da bulunmamaktadır. Kural olarak, asıl haktan ayrı devredilemez ve haktan bağımsız kullanılamaz.

 

Dava Dilekçesi

                Dava bir dilekçe ile açılır. Davanın ilk aşaması dilekçelerin karşılıklı verilmesi (teatisi) aşamasıdır. Dava dilekçesinin mahkemeye verilmesi üzerine bu dilekçenin bir nüshası davalıya tebliğ edilir. Tebliğ edilen dava dilekçesine davalı belli bir süre içinde cevap verir, buna cevap dilekçesi (lahiyası) denir.

                Cevap dilekçesinin de bir sureti davacıya gönderilerek tebliğ edilir. Davacı da dilerse cevap dilekçesine karşı dilerse belli bir süre içinde cevaba cevap (replik), bu dilekçenin tebliği üzerine de davalı ikinci cevap (düplik) dilekçesi verir. İkinci cevap dilekçesi ile dilekçelerin verilmesi aşaması tamamlanmış olur. Dilekçelerin verilmesinden sonra ön inceleme aşamasına, daha sonra ise tahkikata geçilir; tahkikat tamamlandıktan sonra sözlü yargılama yapılır ve hüküm verilir.

Davacı bakımından “dava dilekçesi”, davalı bakımından ise “cevap dilekçesi” oldukça önemlidir.

 

 

Dava Dilekçesinin Unsurları

1.Mahkemenin Adı

Dilekçe davanın açılacağı yetkili ve görevli mahkemeye hitaben yazılır. Bir yerde aynı mahkemeden birden fazla dairesi varsa mahkemenin numarasını yazmadan genel olarak görevli mahkemeye hitap ederek dilekçe yazılır.

2.Tarafların Ad ve Soyadları (Zorunlu Unsur)

Davanın kim tarafından ve kime karşı açıldığı dava dilekçesinde açıkça belli olmalıdır. Gerçek kişilerin ad ve soyadlarının dilekçede yazılması gerekmektedir. Davalı veya davacı birden fazla ise her birisinin adları ve soyadları ayrı ayrı yazılmalıdır. Dava dilekçesinde yazılan isimler sonrada değiştirilemez. Ancak isimler yazılırken yazılan harf hataları gibi maddi hataların düzeltilmesi mümkündür.

**Davacı davalının adresini dava dilekçesinde bildirmelidir. Bu eksikliği gidermek için kendisine verilen bir haftalık süre içerisinden de davalının adresini bulamamış ise dava açılmamış sayılır.

 

3.Davacının Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası (Zorunlu Unsur)

4.Tarafların Kanuni Temsilcilerinin ve Davacı Vekilinin Adı Soyadı ve Adresleri (Zorunlu Unsur)

Eğer tarafların ehliyetleri yoksa ayrıca kanuni temsilcilerinin de adı soyadı ve adresleri de dilekçeye eklenmelidir. Davalının vekili olması halinde ise onun ismi dava dilekçesine yazılmaz.

5.Davanın Konusu (Müddeabih) (Zorunlu Unsur)

Dava dilekçesinde davanın konusu açıkça belirtilmelidir.  Örneğin, “tahliye davası”, “boşanma davası”, “alacak davası” gibi. Malvarlığına ilişkin davalarda dava konusunun parasal değeri de gösterilmelidir. Çünkü dava açılırken alınacak harç miktarı dava konusunun değeri ile belirlenir. Dava konusu yabancı para birimi ile de gösterilebilir. Ancak harç bakımından Türk Lirası karşılığı da gösterilmesi gerekir.

Dava konusunun belirtilmemesi halinde mahkeme bu değerin belli edilmesi için davacıya kesin süre verir.  Yargılama sırasında değerin eksik tespit edilmesi halinde o duruşma için yargılamaya devam edilir. Eksik olan harç tamamlatılmadan dava devam olunmaz. Dosya işlemden kaldırılır.

6.Davanın Dayandığı Vakıalar (Dava Sebebi)

Davacının iddiasının dayanağı olan bütün vakıaların oluş sırasına göre sıra numarasıyla açık özetlerini dilekçesinde bildirilmesi gerekir. Mahkeme davacının dilekçesinde ve cevaba cevap dilekçesinde göstermediği ileri sürmediği vakıaları kendiliğinden inceleyemez. Hatta bunları hatırlatacak davranışta bile bulunamaz. Sadece belirsiz ve çelişik konularda davacının açıklama yapmasını isteyebilir. Bir iddia ileri süren iddiasını da somutlaştırmak zorundadır.

7.Dayanılan Deliller

Her vakıanın hangi delille ispat edileceği de dava dilekçesinde gösterilmelidir.  Davacının genel ifadelerle delillerini belirtmesi yeterli değildir. Davacı dilekçesinde belirttiği ve kendi elinde bulunan belgelerin asıllarını ve davalı sayıdan bir fazla örneğini dava dilekçesine ekleme zorundandır.

8.Hukuki Sebepler

Dava dilekçesinin zorunlu bir unsuru değildir. Tarafların davada dayandığı vakıalara uygun olan hukuki sebepleri hâkim kendiliğinden bulmalı ve uygulamalıdır. Hâkim davacının gösterdiği hukuki sebeplerle de bağlı değildir. Ancak HMK gereği davacı soyut koşul vakıalara uygun şekilde somut vakıalarını ortaya koymalıdır.

9.Talep Sonucu

Davacı dilekçenin talep sonucu kısmında açıkça talebinin ne olduğu belirtilmelidir. Davacı asıl talebi ve varsa yan taleplerini de dilekçe de belirtmelidir. Bununla birlikte, yargılama giderleri talep edilmese de mahkeme kendiliğinden buna karar verir.

Davacı talebinde faiz istediğini ve faizin işlemeye başladığı tarihle faiz oranını da belirtmelidir. Dilekçe de faiz talebi olmadığı müddetçe hâkim kendiliğinden faize hükmedemez. Eğer faizin başlangıç tarihi ve oranı gösterilmemişse, mahkeme davanın açıldığı tarihten itibaren yasal faize hükmeder.

Mahkeme kararını, özellikle dava dilekçesindeki taleplere göre verir. Talep sonucu olarak gösterilen hususlar tek tek karara bağlanır. Hâkim davayı aydınlatma görevi çerçevesinde talebin açıklanmasını isteyebilir. Ancak mevcut olmayan bir talebin ileri sürülmesi davayı genişletme ya da değiştirme anlamına gelir.

Bir davanın hangi dava çeşidine girdiği kural olarak, talep sonucuna göre belirlenir. Eda, tespit ya da inşai talep olup olmadığı ve bunun içeriği dilekçeden açıkça anlaşılmalıdır.

10.İmza (Zorunlu Unsur)

Dava dilekçesinde son olarak davacının ya da varsa kanuni temsilcilerinin veya vekilinin imzası yer almalıdır. İmzalanmamış olan dilekçedeki bu eksikliğin hâkimce verilecek bir haftalık kesin süre içinde giderilmesi gerekir. Aksi halde dava açılmamış sayılır.

 

Dava Dilekçesinin Unsurlarında Noksanlık Bulunması

                Dava dilekçesinde eksikliği sorun yaratmayan unsurlar;

                Mahkemenin adı,

                Dava konusu ve değeri

                Vakıalar

                Deliller

                Hukuki sebepler

 

Aşağıdaki unsurların ise eksikliğinin olması halinde bu eksikliğin tamamlanması için bir haftalık süre verilir. Eksiklik giderilmezse dava açılmamış sayılır.

                Davalının ve davacının adı soyadı (tüzel kişilere unvan) ve adresleri

                Davacının TC Kimlik Numarası

                Varsa kanuni temsilcinin ve davacı vekilinin adı soyadı ve adresleri

                Açık bir şekilde talep sonucu

                Davacının varsa kanuni temsilcisinin veya vekilinin imzası

                Bazı unsurların ise eksiklerinin bulunması davanın esastan incelenmesine engel teşkil etmeyen fakat tamamlanmadıkları zaman davacının davasını kaybetmesine neden olurlar. Örneğin talep sonucunun dayanağı olan vakıaları ya da delilleri eksik bildiren davacıya bunu tamamlaması için süre verilmez ancak eksik bildirme yüzünden davayı kaybedebilir. Hukuki sebep de hâkimin hukuku kendiliğinden uygulaması nedeniyle dava dilekçesinin zorunlu unsurlarından birisi değildir. Ancak hâkime yol göstermesi açısından önemlidir ve faydalıdır.

                Dava sebebi olarak vakıalar ve delilleri dilekçede yer almadan mahkemenin kendiliğinden bunları tespit ve incelemesi mümkün değildir. Bu eksiklik en geç cevaba cevap dilekçesinde tamamlanmaması halinde davacı aleyhteki sonuca katlanacaktır.

 

Dava Dilekçesinin Mahkemeye Verilmesi

                Dava dilekçesi davalı sayısından bir fazla düzenlenerek ve yazılı deliller eklenerek mahkemeye verilir. Dilekçelerden birisi dosyaya konur diğerleri davalılara gönderilir. Davacı davayı açarken ödemesi gereken harç ve giderler avanslarını da peşin olarak ödemelidir. Gider avansı asıl olarak tebligat ücretlerini karşılamak için yatırılır. Gider avansının yeterli olmaması halinde, mahkemece bu eksikliğin tamamlanması için davacıya iki haftalık kesin süre verilir.

                Dava dilekçesi hâkime verilir, hâkimin havalesinden sonra kalemde hesaplanan harç ve giderler alındıktan sonra, dilekçe esas defterine kaydedilir. Dosya numarası verilir. Örneğin E:2015/150 (2015 yılındaki 150 nci sıradaki dava anlamına gelir.) Dava sonuçlanıp karar verildikten sonra dava dosyası bir de karar numarası alır. Örneğin K: 2016/560 gibi.

                Mahkeme kendisine ulaşan dilekçeyi gecikmeden davalıya tebliğ eder ve davalının iki hafta içinde davaya cevap verebileceği tebliğ zarfında gösterilir. Ancak bazı istisnai hallerde mahkeme dava dilekçesini davalıya tebliğ edilmez.

  • Yerel Mahkemede açılması gereken dava Yargıtay’ da açılmış ise
  • Gerekli harçlar ve gider avansı yatırılmamışsa
  • Mahkeme dava konusunda yargı yetkisine sahip değilse (Örneğin dava yabancı bir ülkeye karşı açılmış ise )

Medeni Usul Hukuku Bazı Ders Özetleri

Medeni Usul Hukukunun Diğer Ders Özetleri İçin Tıklayınız.

Bu Yazıya Tepkiniz Ne Oldu?
  • 0
    be_endim
    Beğendim
  • 0
    alk_l_yorum
    Alkışlıyorum
  • 0
    e_lendim
    Eğlendim
  • 0
    d_nceliyim
    Düşünceliyim
  • 0
    _rendim
    İğrendim
  • 0
    _z_ld_m
    Üzüldüm
  • 0
    _ok_k_zd_m
    Çok Kızdım

Bültenimize Katılın

Hemen ücretsiz üye olun ve yeni güncellemelerden haberdar olan ilk kişi olun.

Sizin bu konudaki yorumunuz nedir?