13-Zilyetliğin Sona Ermesi ve Zilyetliğin Korunması

- Okuma süresi: 2dk, 22sn

13-Zilyetliğin Sona Ermesi ve Zilyetliğin Korunması

ZİLYETLİĞİN SONA ERMESİ

Zilyetlik iki şekilde sona erebilir:

Zilyetlik iradesi ile sona erebilir. Zilyet, eşyayı devredebilir, terk edebilir veya eşyayı yok eder.
Zilyetlik, zilyedin iradesi dışında fiili hâkimiyetinin kaybı ile sonar erebilir.

ZİLYETLİĞİN KORUNMASI

Zilyetlik hukuken korunan fiili bir durumdur. Temel amaç bozulan durumu bir an önce tekrar sağlamaktır. Bu nedenle kanun koyucu zilyetliğin korunmasında hakka bakmamaktadır. Zilyetlik hakka karinedir, zilyedin bu koruma yollarından yararlanabilmesi için haklı olması aranmaz, haksız da olsa bunlardan yararlanabilir.

Zilyet ancak, bir insan fiili ve bunun etkileri sonucu ortaya çıkan ihlallerde bu korumadan yararlanabilir, doğa olayları veya hayvanların etkisiyle olan ihlallerde yararlanamaz.

Zilyetliğin korunması hem taşınır hem de taşınmazlar içindir, fakat zilyetliğin idari yoldan korunması sadece taşınmazlar içindir. TMK kuvvet kullanma hakkını ve dava yollarını düzenlemiştir. Zilyetliğin idari yoldan korunması ise başka özel kanunlarla düzenlenmiştir.

Zilyetliğin korunması yollarına başvurabilmemiz için zilyedin zilyetliğinin ihlal edilmiş olması gerekir. İhlal iki farklı şekilde karşımıza çıkabilir; gasp ya da saldırı fiili söz konusu olabilir.

Gasp ile kastedilen zilyedin eşya üzerindeki fiili hâkimiyetinin onun rızası olmaksızın hukuka aykırı bir fiil ile son verilmesidir. Elimizden ilk çıkış anına bakılır her zaman. Arkadaşımıza kalem verdik, ama geri vermiyor. Bu gasp değildir, çünkü ilk çıkış anında rızamız vardı. Zilyedin rızası varsa artık gasp veya saldırı olmaz.

Saldırıda bir zilyedin eşya üzerinde fiili hâkimiyetini kullanmasını rızası olmaksızın hukuka aykırı fiil ile engellemek veya güçleştirmek söz konusudur.

Gaspın ya da saldırganın kusurlu olması gerekmediği gibi kişinin zarara uğramış olması da gerekmez. Burada amaç, gasp ya da saldırı öncesindeki duruma bir an önce geri dönmektir.