EŞYA NEDİR?
Hukuk düzeninin eşya kavramı ile fiziksel eşya kavramı birbirinden farklıdır. İsviçre Türk hukukunda insan vücudu ayni hak konusu olmadığından bir eşya değildir. Fakat kesilen bir saç, çektirilen diş eşya durumuna gireceği için kişi mülkiyetine tabidir.
Nakil amaçlı organ alınması halinde nakil anına kadar bu uzuv ve organlar eşya olarak nitelenebilecekken nakilden sonra kişilik haklarına ilişkin hükümler uygulanır. Vücuttan ayrılmış insan kökenli biyolojik maddelerle vücudundan ayrılmakla beraber insanın kişilik değerleriyle bağlantısı devam eden üreme hücreleri ve genetik materyal üzerinde hem ayni hem kişisel hakların varlığını kabul etmek gerekir. Bunun yanı sıra vücuttan ayrılabilen uzuvlar (peruk, takma diş…) eşya olarak kabul edilir. Ceset eşya olarak kabul edilmemektedir. Hakimiyet kurulamayan hava, açık deniz, akar su, ay, güneş hukuken eşya sayılmaz. Bir pirinç tanesi, bir buğday tanesi eşya değil (ihtiyaca cevap verecek ölçüde olmalı). Yine fikir ve sanat eserleri ve buluşlar bugün itibariyle bizim hukukumuzda eşya kavramı dışında kalmaktadır. Ancak bunların somutlaşmış maddi halleri (tablo, heykel) şüphesiz ki eşya mahiyetindedir. O halde hukuki anlamda eşya üzerinde bireysel hakimiyet sağlanabilecek ekonomik bir değer taşıyan, kişi ve hayvanlar dışındaki cismani varlıklardır. Eşya olmamakla beraber kanun koyucu bağımsız ve sürekli hakları, doğal güçleri, enerjiyi ve bütünüyle mal varlığını eşya dışındaki ayni hak konuları olarak kabul etmiştir.
Madde 762- Taşınır mülkiyetinin konusu, nitelikleri itibarıyla taşınabilen maddî şeyler ile edinmeye elverişli olan ve taşınmaz mülkiyetinin kapsamına girmeyen doğal güçlerdir.
EŞYA HUKUKUNUN KONUSU
Kişilerin eşya üzerindeki hâkimiyetlerinin kapsamını, içeriğini, kuruluş biçimini ve kişilerin hâkimiyet dolayısıyla birbirleriyle olan ilişkilerini düzenleyen Medeni Hukuk dalıdır.
Kişilerin eşya üzerindeki hâkimiyeti genellikle bir hakka dayanır. Kişiye eşya üzerinde doğrudan hâkimiyet sağlayan haklara ayni haklar denir. Ayni hak herkese karşı ileri sürülebilen mutlak haklardandır.
Bu nedenle eşya üzerindeki doğrudan hâkimiyetin, üçüncü kişilere karşı açıklanmasına ihtiyaç vardır. Taşınırlarda zilyetlik, taşınmazlarda ise tapu sicilindeki tescil ayni hakkın varlığına karine sayılmaktadır.
Sonuç olarak eşya hukukunun konusunu;
- Ayni haklar
- Zilyetlik ve
- Tapu sicili oluşturur.
Eşya Hukuku Bazı Ders Özetleri
- 1-Eşya Nedir? Eşya Hukukunun Konuları
- 2-Eşya Türleri Nelerdir?
- 3-Hak Kavramı-Ayni Hak Nedir?
- 4-Ayni Haklara Hakim Olan İlkeler Nelerdir?
- 5-Ayni Haklar Kaça Ayrılır?
- 6-Ayni Hakların Diğer Haklardan Ayrılması
- 7-Ayni Hak-Alacak Hakkı Karşılaştırması
- 8-Ayni Hak-Eşyaya Bağlı Borç Karşılaştırması
Eşya Hukukunun Diğer Ders Özetleri İçin Tıklayınız.
